Trong giai đoạn hiện nay, việc canh tác nhiều loại cây trồng và phát triển một nền nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững đang được chú trọng. Tuy nhiên ở một số vùng vẫn còn tồn tại tình trạng độc canh cây trồng. Vậy độc canh là gì? Tác hại của độc canh cho ngành nông nghiệp ra sao? Hãy cùng Vườn Sài Gòn tìm hiểu bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé!
1. Độc canh là gì?
Độc canh chính là hình thức canh tác nông nghiệp trong đó chỉ trồng một hoặc một số ít loại cây trồng đem lại giá trị.
Đây là hình thức canh tác nông nghiệp không đảm bảo mang lại giá trị kinh tế, thu nhập ổn định cho bà con nông dân nên cần được thay đổi theo chiều hướng đa cây, đa con để nâng cao hiệu quả kinh tế.
Độc canh cây trồng
2. Tác hại của độc canh cây trồng
-
Tạo môi trường cho sâu bệnh phát triển
Khi sâu bệnh tìm thấy nơi có thức ăn dồi dào và được tích lũy lâu dài do sự độc canh cây trồng chúng sẽ phát triển mạnh mẽ về số lượng.
Khi canh tác một loại cây trong thời gian dài sẽ giúp tạo điều kiện cho các loại sâu bệnh hại thích nghi với môi trường sống đó và ngày càng sinh sôi phát triển, dẫn đến dịch bệnh bùng phát nhanh chóng và không có khả năng có thể cứu chữa và gây ra tổn thất cho nông nghiệp vô cùng nặng nề.
-
Sâu bệnh kháng thuốc
Khi trồng cây, mọi người sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học chỉ cho một đối tượng cây trồng nhất dịnh trong thời gian dài sẽ khiến cho sâu bệnh hại kháng thuốc. Từ cơ chế kháng thuốc đó, các loại côn trùng gây hại sẽ thay đổi cấu trúc gen để thích nghi với tác động của thuốc bảo vệ thực vật. Nhiều loài sinh vật gây hại phát triển các tổ hợp gen biến dị có khả năng chống lại thuốc bảo vệ thực vật, dẫn đến thuốc không còn tác dụng và gây ra các biến dị nguy hại.
Sâu bệnh phá hoại nghiêm trọng
-
Ảnh hưởng xấu đến môi trường
Nếu trồng liên tục một loại cây trong thời gian dài sẽ khiến dinh dưỡng trong đất dần cạn kiệt. Từ đó, nông dân phải sủ dụng ngày càng nhiều phân bón hóa học bổ sung cho cây trồng, nguồn dinh dưỡng vô cơ này sẽ tồn tại và thấm sâu vào đất dẫn đến ô nhiễm môi trường đất và hệ thống nước ngầm.
Thêm vào đó dịch hại phát triển khiến người nông dân phải sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật gây tác hại lớn cho môi trường. Khi sử dụng quá nhiều chất hóa học sẽ khiến cho cây trồng bị suy yếu và ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe con người.
-
Đa dạng sinh học bị suy thoái
Việc trồng độc canh một loại cây trồng nhất định sẽ tạo nên một môi trường hạn hẹp về các giống loại thực vật. Sự đa dạng sinh học bên trong quần thể thấp cùng với sự bùng phát của dịch hại sẽ làm mất cân bằng hệ sinh thái do các loài côn trùng gây hại chiếm ưu thế hơn so với các loài sinh vật có ích.
Mất cân bằng sinh thái sẽ tạo điều kiện để các loài côn trùng phá hoại không ngừng phát triển gây tổn hại cho năng suất của cây trồng.
Sự đa dạng sinh học trong đất cũng là yếu tố rất được quan tâm trong canh tác nông nghiệp theo hình thức độ canh. Do tác động của các chất hóa học sẽ khiến cho các loài sinh vật có ích trong đất tồn tại được và dần biến mất. Các loài cây trồng trong trường hợp này sẽ dễ bị bệnh hại tấn công do không có sự tồn tại của các sinh vật có lợi và bị suy yếu do tác động của các loài nấm bệnh.
-
Phá hoại môi trường đất
Ngoài mất cân bằng về đa dạng sinh học trong đất thì độc canh cũng khiến cho đất ngày càng suy thoái do canh tác quá lâu. Không thay đổi cây trồng, cấu trúc đất sẽ không có cơ hội cày xới và cải tạo thường xuyên khiến cho cấu trúc bên trong của đất bị chai sạn, không có lỗ hổng không khí và cơ cấu đất tốt. Chính vì thế nguồn dinh dưỡng không thấm vào đất và rễ của cây trồng sẽ không lấy được dinh dưỡng để phát triển.
Mất dần hệ vi sinh vật trong đất
3. Sử dụng phân bón hữu cơ trong canh tác nông nghiệp
Bên cạnh việc đa dạng các loại cây trồng thì việc bón phân cân đối và hợp lý, sử dụng phân bón hữu cơ cũng là cách giúp mang lại chất lượng nông sản cao và khả năng suất ổn đinh.
Chính vì vậy, để nền nông nghiệp phát triển, đặc biệt là sự phát triển ngày càng lớn mạnh của nông nghiệp hữu cơ thì cần chú trọng đến các tác hại của hình thức độc canh này, từ đó đưa ra các giải pháp tốt (luân canh, xen canh,…) để mang lại hiệu quả cao trong trồng trọt.
Xem thêm:
